Маңғыстау облысының мәдениет басқармасыМемориалдық музей

С.Қондыбай Қорқыт пен Аполлонның типологиялық деңгейде бір бейненің екі түрлі дәстүрлі нұсқасы екендігін топшылады. Осындай сәйкестікті қисынды етер қосалқы дәйектер айтты:

1. Қорқыт - қобызшы, қобызды ойлап табушы болса, Аполлон да - музыкамен байланысты бейне, ол кифарада ойнайды,сірә, кифараны ойлап тапқан да Аполлон болар.

2. Қорқыттың жер кіндігі деп есептелген Сырдария суының бетінде, кілем үстінде отырып қобыз тарту оқиғасындағы «су бетінде қалқыған кілем» бейнесі Аполлоның дүниеге келген су бетінде қалқыған «көшпелі жер»- Астерия аралының бейнесімен бірдей.

3. Қорқыт – бақсы, Аполлон да - бақсы.

4. Қорқыттың қарындасы бар екендігі айтылады, Аполлоның да егізі- қарындасы бар.

5. Қорқыттың өзі де, қобызы да аққу бейнесімен сабақтасып жатыр, Аполлонның да аққумен байланыстылығы жөнінде айтып өттік. Ақ түйе түрінде суреттелетін Қорқыттың қанатты желмаясы - о бастағы Аққудың көшпелі қоғамның шаруашылық болмысына сай өзгерген кейіпі болып табылады.

6. Қорқыт- бақсылардың, емшілердің, сазгерлердің пірі болып есептелінеді, Аполлон болса- тоғыз музаның басшысы, өнердің қамқоршысы.

Қорқыт пен Апаллонның дүниеге келуі, яғни екеуінің де дүниеге келуі қиын болды. Қорқыт 3 жыл 9 айда дүниеге келген. Аполлонды анасы 9 күн толғатып, дүниеге әкелген. Бұдан 3 және 9 сандарына қатысты «үш-тоғыз» ұштасуының қазақ дәстүрінде орнықты модель екенін ескере отырып, 3жыл 9 күн дегеннің «үш-тоғыз» деген сөздің бұрмалануы деп те қарастыруға болады.«Үш-тоғыз»- Тәуке ханның жеті жарғысындағы қылмыстың құны ретінде төленетін айыппұл, жаза.

Сонымен қатар жер кіндігі болған Дельфіде Аполлонның моласының болуы мен жер кіндігі болған Сырдарияда Қорқыттың моласының болуы да тағы бір сәйкестік.

Міне, осының барлығы гиперборейлік Аполлон мен гиперборейлік Қорқыттың бір бейне болғандығын көрсетеді.

Материал С.Қондыбайдың «Арғықазақ мифологиясы» төртінші кітабынан алынды.